Réttur heyrnarlausra og fjöldi kennslustunda

Í MORGUNBLAÐINU sunnudaginn 14. júlí [1996] birtist annars vegar frásögn um stöðu heyrnarlausra og hins vegar grein um fjölda kennslustunda í grunnskólum. Í báðum tilvikum gefur málflutningur tilefni til athugasemda.

Réttur heyrnarlausra og fjöldikennslustunda

Már kýs að líta fram hjá þessum ummælum, segir Björn Bjarnason, sem verða ekki misskilin.

Í MORGUNBLAÐINU sunnudaginn 14. júlí birtist annars vegar frásögn um stöðu heyrnarlausra og hins vegar grein um fjölda kennslustunda í grunnskólum. Í báðum tilvikum gefur málflutningur tilefni til athugasemda.

Nýting skólahúsnæðis og umboðsmaður barna

Áður en skólum lauk í vor, heimilaði menntamálaráðuneytið að kannað yrði hvort hús í Vesturhlíð, rétt við Fossvogskapellu í Reykjavík, sem nýtt hefur verið af Samskiptamiðstöð heyrnarlausra, hentaði undir nemendur Öskjuhlíðarskóla. Er skólinn þarna í næsta nágrenni og Samskiptamiðstöð heyrnarlausra að flytja úr Vesturhlíðinni.

Gunnar Salvarsson, skólastjóri Vesturhlíðarskóla, brást þannig við þessari ákvörðun ráðuneytisins, að hann sagði stöðu sinni lausri frá og með 1. júní. Telur hann þetta aðför að táknmálsumhverfi heyrnarlausra í Vesturhlíðarskóla. Hlutlaus fagmaður, sem hefur samið greinargerð um málið fyrir menntamálaráðuneytið, kemst að annarri niðurstöðu en fráfarandi skólastjóri.

Undanfarið hef ég rætt við fjölmarga fulltrúa heyrnarlausra og aðstandenda þeirra um þessi húsnæðismál og önnur hagsmunamál þeirra. Hef ég lýst vilja til að vinna að þeim málum, innan þeirra marka sem menntamálaráðuneytinu eru sett. Í því efni hef ég bent á, að með nýsamþykktum framhaldsskólalögum er brotið blað, þegar sagt er að með reglugerð á grundvelli 20. gr. laganna skuli kveðið á um rétt heyrnarlausra nemenda til sérstakrar íslenskukennslu. Er með þessu ákvæði gengið lengra en áður í sambærilegri löggjöf til móts við óskir heyrnarlausra. Jafnframt hef ég lýst því yfir að við gerð nýrrar aðalnámsskrár fyrir grunn- og framhaldsskóla skuli hugað sérstaklega að hagsmunum heyrnarlausra, en námsskráin er ígildi reglugerðar.

Þá hef ég átt í bréfaskiptum við umboðsmann barna um málefni heyrnarlausra. Þeim er ekki lokið af minni hálfu. Þó birtist frétt um bréfaskiptin í Morgunblaðinu hinn 12. júlí. Er ólíklegt, að umboðsmaður barna vilji nota Morgunblaðið til orðaskipta við ráðherra um málefni, sem hann fær til meðferðar. Væri það nýmæli í slíkum samskiptum um viðkvæm mál, sem ekki verða til lykta leidd nema með góðum og málefnalegum undirbúningi, enda þótti mér ekki við hæfi að svara bréfi umboðsmanns barna frá 26. júní í Morgunblaðinu. Taldi ég, að sú afstaða kæmi fram í blaðinu eftir samtal mitt við blaðamann þess 12. júlí. Í Morgunblaðinu gengur Gunnar Salvarsson, fráfarandi skólastjóri, hins vegar fram fyrir skjöldu með bréf umboðsmanns barna að vopni og telur nú, að ráðstöfun á húsi í Vesturhlíð til Öskjuhlíðarskóla sé í andstöðu við álit umboðsmanns barna" eins og segir í fréttinni. Veit ég ekki til þess, að umboðsmaðurinn hafi nokkurs staðar komist að þeirri niðurstöðu eða hafi forsendur til þess.

Kennslustundafjöldi

Nýlega fjallaði Jónína Gissurardóttir félagsfræðingur, í fréttabréfi Vinnuveitendasambandsins, um þá staðreynd, að kennslustundir í grunnskólum hér á landi eru færri en í ríkjum Evrópusambandsins og Noregi. Þessi staðreynd hefur verið til umræðu af og til undanfarin ár.

Már Vilhjálmsson, kennari, ritar grein um málið í Morgunblaðið 14. júlí. Þar vitnar hann til einhverra ummæla minna af þessu tilefni og telur þau ótrúleg, ef rétt séu eftir höfð. Már þarf ekki að vera í neinum vafa um hvað ég sagði í Morgunblaðinu, því að það birtist þar 26. júní síðastliðinn:

Hér hafa menn að sjálfsögðu samið við kennara um þeirra starfstíma og jafnframt reynt að spara af megni. Ætli menn almennt að stefna að fjölgun kennslustunda þýðir það að fjölga verður kennsludögum, og eyða meiri fjármunum til þessara mála. Mér sýnast allar umræður vera með þeim formerkjum að menn telji þetta ástand ekki eðlilegt, enda hafa verið gerðar ráðstafanir af löggjafanum og í samningum ríkisins og sveitarfélaga um flutning grunnskólans, er gera ráð fyrir auknu fé til grunnskólans svo að hægt sé að veita sem besta menntun. Í verkefnaáætlun minni í ráðuneytinu er atriði um að íslenskt skólakerfi sé sambærilegt og veiti sambærilega þjónustu og menntun og best gerist annars staðar. Þetta eru þau markmið sem við höfum."

Hann velur þann kost að segja lesendum sínum, að ráðherra geti með einu pennastriki fjölgað kennslustundum eftir eigin geðþótta. Már Vilhjálmsson, formaður hagsmunanefndar Hins íslenska kennarafélags, hlýtur að vita betur og er hann þó í grein sinni að vara við sleggjudómum. Hér þarf samstillt átak margra og samstöðu um forgangsröð við ráðstöfun opinbers fjár. Alþingi, ríkisstjórn og sveitarfélögin hafa sameinast um áætlun í þessu skyni og verður hún framkvæmd á næstu árum.

Höfundur er menntamálaráðherra.

Björn Bjarnason

Greinin birtist í Morgunblaðinu 17. júlí 1996.